SLAGINSTRUMENTEN



Slaginstrumenten werden in de oudheid minder gewaardeerd. Ze werden 'gedegradeerd' tot opsmuk. Toch kunnen we ze in twee categorieën onderverdelen. De instrumenten die het ritme aangeven/begeleiden en diegene die voor opwinding moesten zorgen. Deze laatsten werden geassocieerd met Dionysische spektakels.

De bekendste zijn de kleppers of krotala. Ze lijken enorm op de Spaanse castagnettes. Het zijn twee kleine plankjes die ongeveer 10 cm lang zijn. Geen enkele van deze plankjes zijn overgebleven - tot nu toe toch ! - zodat we ze enkel kennen van afbeeldingen en uit de literatuur.

Foto: cf. 'links' Amerikaanse site
De tamboerijn verwant aan de ons bekende tamboerijn wordt altijd door vrouwen bespeeld. Ook hiervan zijn - tot nu toe - geen overblijfselen bewaard, dus moeten we uitgaan van beelden en afbeeldingen. Wanneer we daarvan uitgaan, lijkt dit instrument een diameter te hebben van ongeveer 40-50 cm. De tamboerijn komt vaak voor in het gezelschap van de auloi en wordt geassocieerd met de cultus van Dionysos en Kybele. Ook de antieke cymbalen worden ermee gelinkt. Deze cymbala hebben ongeveer een diameter van 15 cm. en zijn meestal gemaakt uit brons.

Verder hebben we ook nog rammelaars die ook tot slaginstrumenten mogen gerekend worden. De eenvoudigste rammelaars zijn gemaakt uit aardewerk en dus zeer broos. Daarom veronderstel men dat ze eerder een symbolische functie hadden. De foto hieronder bevat geometrische motieven, was citroenvormig en dateert uit de 3/1ste BC


Foto: Fries Museum Leeuwarden

De bekendste is de sistrum. Het meest eenvoudige is een beugelsistrum waarbij een aantal staafjes worden bevestigd tussen twee armen die zo kunnen rammelen. Oorspronkelijk werd dit gebruikt bij de eredienst voor de godin Isis, maar later ook ter begeleiding van de gewone muziek. Een variant ervan is het Apulisch sitrum. Het instrument lijkt op een laddertje met 6 tot 20 sporten. Hiermee kon ook gerammeld worden. Door sommige wordt dit een xylofoon genoemd, maar dit kan niet juist zijn, aangezien bij een xylofoon de staafjes verschillen van lengte !


Foto: Martin-von-Wagner-Museum der Universität Würzburg



Foto links : Museum van het boek/Museum MeermannoWestreenianum
Foto rechts: Museum Burg Linn

Foto: Allard Pierson Museum Amsterdam

Foto: particuliere collectie


Een andere vorm zijn stoktamboerijntjes, zoals die zijn gevonden in een kindergraf bij Nijmegen. Het zijn kleine stukjes cymbala die gevat zijn in hout waarmee dan gerammeld kon worden.


Foto: Museum Valkhof Nijmegen


Een apulisch sistrum of een chalcofoon ? Men is het niet zeker.


Foto: particuliere collectie