SLAGINSTRUMENTEN
Slaginstrumenten werden in de oudheid minder gewaardeerd. Ze werden 'gedegradeerd' tot
opsmuk. Toch kunnen we ze in twee categorieën onderverdelen. De instrumenten die het
ritme aangeven/begeleiden en diegene die voor opwinding moesten zorgen. Deze laatsten
werden geassocieerd met Dionysische spektakels.
De bekendste zijn de kleppers of krotala. Ze lijken enorm op de Spaanse
castagnettes. Het zijn twee kleine plankjes die ongeveer 10 cm lang zijn. Geen enkele van
deze plankjes zijn overgebleven - tot nu toe toch ! - zodat we ze enkel kennen van
afbeeldingen en uit de literatuur.
De tamboerijn verwant aan de ons bekende tamboerijn wordt altijd door vrouwen
bespeeld. Ook hiervan zijn - tot nu toe - geen overblijfselen bewaard, dus moeten we
uitgaan van beelden en afbeeldingen. Wanneer we daarvan uitgaan, lijkt dit instrument
een diameter te hebben van ongeveer 40-50 cm. De tamboerijn komt vaak voor in het
gezelschap van de auloi en wordt geassocieerd met de cultus van Dionysos en Kybele.
Ook de antieke cymbalen worden ermee gelinkt. Deze cymbala hebben ongeveer een diameter
van 15 cm. en zijn meestal gemaakt uit brons.
Verder hebben we ook nog rammelaars die ook tot slaginstrumenten mogen gerekend
worden. De eenvoudigste rammelaars zijn gemaakt uit aardewerk en dus zeer
broos. Daarom veronderstel men dat ze eerder een symbolische functie
hadden. De foto hieronder bevat geometrische motieven, was citroenvormig
en dateert uit de 3/1ste BC
Foto: Fries Museum Leeuwarden
De bekendste is de sistrum. Het meest eenvoudige is een beugelsistrum waarbij
een aantal staafjes worden bevestigd tussen twee armen die zo kunnen rammelen.
Oorspronkelijk werd dit gebruikt bij de eredienst voor de godin Isis, maar later ook ter
begeleiding van de gewone muziek. Een variant ervan is het Apulisch sitrum. Het
instrument lijkt op een laddertje met 6 tot 20 sporten. Hiermee kon ook gerammeld worden.
Door sommige wordt dit een xylofoon genoemd, maar dit kan niet juist zijn, aangezien bij
een xylofoon de staafjes verschillen van lengte !
Foto: Martin-von-Wagner-Museum der Universität Würzburg
Foto links : Museum van het boek/Museum MeermannoWestreenianum
Foto rechts: Museum Burg Linn
Foto: Allard Pierson Museum Amsterdam
Foto: particuliere collectie
Een andere vorm zijn stoktamboerijntjes, zoals die zijn gevonden in een kindergraf bij
Nijmegen. Het zijn kleine stukjes cymbala die gevat zijn in hout waarmee dan gerammeld
kon worden.
Foto: Museum Valkhof Nijmegen
Een apulisch sistrum of een chalcofoon ? Men is het niet zeker.
Foto: particuliere collectie